Met Blended Learning geef je álle studenten een stem

Blen­ded Learning is volop in ont­wik­ke­ling bin­nen het Hoger On­der­wijs. Stu­dies tonen aan dat de juis­te mix van on­li­ne werk­vor­men en fa­ce-to-fa­ce ac­ti­vi­tei­ten kan re­sul­te­ren in een ho­ge­re stu­dent­te­vre­den­heid en ver­be­te­ring van de leer­re­sul­ta­ten. Te­ge­lij­ker­tijd er is nog veel te win­nen bij het on­der­zoek naar ef­fec­tie­ve Blen­ded Learning in­ter­ven­ties en de wijze waar­op do­cen­ten en in­stel­lin­gen die in­ter­ven­ties in hun on­der­wijs in­te­gre­ren, aldus Luuk Ter­beek, Blen­ded Learning ex­pert en on­der­wijs­ad­vi­seur, trai­ner en on­der­zoe­ker bij LEARN! Aca­de­my. In dit in­ter­view praat hij u bij. 
  
Even voor­af: wat is Blen­ded Learning pre­cies? 

“Er is geen vaste de­fi­ni­tie van Blen­ded Learning, maar in de li­te­ra­tuur en in de prak­tijk wordt het met name ge­de­fi­ni­eerd als een mix van on­li­ne en fa­ce-to-fa­ce ac­ti­vi­tei­ten. Zelf voeg ik daar graag aan toe dat deze ac­ti­vi­tei­ten niet al­leen com­ple­men­tair zijn, maar dat deze bij voor­keur el­kaar we­der­zijds ver­ster­ken. De prak­tijk leert dat een ef­fec­tie­ve mix vak­man­schap vraagt van do­cen­ten. Blen­ded Learning gaat over het drie­luik di­dac­tiek, tech­no­lo­gie en in­houd (de es­sen­tie van het TPACK model), die in ba­lans en goed op el­kaar af­ge­stemd die­nen te zijn om de op­ti­ma­le leer­be­le­ving voor stu­den­ten te creëren. Het gaat over het ont­wer­pen, ont­wik­ke­len en uit­voe­ren van je on­der­wijs, zo­da­nig dat het recht doet aan de stu­dent. Ver­trek­punt is, net als in onze BKO en BDB op­lei­din­gen, Con­struc­ti­ve Align­ment waar­bin­nen de af­stem­ming van be­oog­de re­sul­ta­ten, leer­ac­ti­vi­tei­ten en toets ac­ti­vi­tei­ten zijn uit­ge­lijnd en af­ge­stemd zijn op si­tu­a­ti­o­ne­le fac­to­ren. Bij­kom­stig voor­deel van Blen­ded Learning is dat er veel ruim­te is voor ook for­ma­tief toet­sen."

Wat is vol­gens jou de groot­ste meer­waar­de van Blen­ded Learning? 

“Als on­der­wijs­kun­di­ge haal ik er voor­al veel vol­doe­ning uit dat de stu­dent­mo­ti­va­tie kan toe­ne­men. In een pi­lot­pro­gram­ma van IXA waar­aan ik samen met Karin Ver­duin (SBE) werk, hoor­den we bij­voor­beeld van een stu­dent dat het ge­bruik van een be­paal­de tool haar echt een stem geeft tij­dens col­le­ges. En dat raakt wat mij be­treft de rai­son d'être van Blen­ded Learning: door het ge­bruik van on­li­ne tools - die je ook goed tij­dens je fa­ce-to-fa­ce ses­sies kunt ge­brui­ken - zorg je er­voor dat niet al­leen de ‘usual sus­pects’ zich in het ge­sprek dur­ven te men­gen, maar ook de wat meer in­tro­ver­te stu­den­ten. Het geeft let­ter­lijk en fi­guur­lijk ie­der­een een stem. Blen­ded Learning kan ech­ter nog veel meer op­le­ve­ren. Ge­me­ten re­sul­ta­ten zijn bij­voor­beeld; ver­hoog­de stu­dent­mo­ti­va­tie, een toe­na­me in het leer­ren­de­ment (stu­den­ten halen ho­ge­re cij­fers), ef­fi­ciëntie (meer stu­den­ten die in één keer sla­gen voor een ten­ta­men) en kos­ten­voor­de­len (wat wel een lange(re) ter­mijn visie vraagt).”

Wan­neer halen we het mees­te uit Blen­ded Learning? 

“Als we Blen­ded Learning wer­ke­lijk naar een hoger ni­veau wil­len til­len is het van be­lang om oog te heb­ben voor (op el­kaar aan­slui­tend) het ma­cro-, meso- en mi­cro­ni­veau. Te­recht staat deze ni­veau in­de­ling cen­traal in het EMBED model, waar­aan di­ver­se uni­ver­si­tei­ten uit bin­nen en bui­ten­land sa­men­wer­ken. 
Bij macro kun je den­ken aan ‘govern­ment’; de Hoger On­der­wijs­a­gen­da en na­ti­o­na­le be­leids­plan­nen van­uit or­ga­ni­sa­ties als de VSNU en de Ver­e­ni­ging van Ho­ge­scho­len. Denk bij­voor­beeld aan het Ver­snel­lings­plan On­der­wijs­in­no­va­tie met ICT, waar­in uni­ver­si­tei­ten, ho­ge­scho­len en SURF sa­men­wer­ken en ge­za­men­lijk on­der­zoek doen. Dit plan bevat di­ver­se ‘zones’, zelf par­ti­ci­peer ik in de zone ‘Evi­den­ce-ba­sed on­der­wijs­in­no­va­tie met ICT’. 
Bij meso gaat het over het in­stel­lings­ni­veau: het is van be­lang dat Blen­ded Learning in­te­graal on­der­deel uit­maakt van de visie op on­der­wijs, in plaats van be­leid in al­ler­lei se­pa­ra­te vi­sie­do­cu­men­ten. Dit be­te­kent dat je als in­stel­ling me­de­wer­kers in tijd en geld fa­ci­li­teert, af­kom­stig uit in­tern be­schik­ba­re mid­de­len, al dan niet aan­ge­vuld met sub­si­die­gel­den. 
Op mi­cro­ni­veau gaat het over het fa­ci­li­te­ren van do­cen­ten bij het ont­wer­pen van Blen­ded Learning on­der­wijs. In mijn da­ge­lijks werk als ad­vi­seur coach ik do­cen­ten­teams bij het ont­wer­pen en ont­wik­ke­len van ef­fec­tie­ve Blen­ded Learning pro­gram­ma’s. Lang niet alles hoeft een do­cent zelf te ont­wik­ke­len, er zijn veel en steeds meer goede Open Edu­ca­ti­o­nal Re­sour­ces. Deze door­dacht ge­brui­ken in het on­der­wijs vraagt vak­man­schap.”

Hoe kun­nen do­cen­ten er­voor zor­gen dat ze zo­veel mo­ge­lijk uit Blen­ded Learning halen? 

“Denk voor­af goed na over jouw (be­lang­rijk­ste) mo­ti­va­tie om met Blen­ded Learning aan de slag te gaan. Wil je het leer­ren­de­ment ver­ho­gen, streef je naar kos­ten­re­duc­tie of wil je ge­mo­ti­veer­de­re stu­den­ten? 
Wat ik vaak zie is dat klei­ne stap­pen al ge­wel­di­ge ef­fec­ten kun­nen heb­ben. Je hoeft niet al­tijd heel veel func­ti­o­na­li­tei­ten van een Leer­Ma­na­ge­ment­Sys­teem (LMS) als Can­vas, Black­board of Brightspa­ce te ge­brui­ken. Het gaat er veel meer om dat je je­zelf een paar kri­ti­sche vra­gen stelt, zoals: Wat is het on­der­werp? Met wat voor stu­den­ten heb ik te maken? Waar lopen zij warm voor? In welke vorm past Blen­ded Learning hier­bij? En wan­neer je een (on­li­ne) op­dracht voor stu­den­ten for­mu­leert, denk er dan goed over na wat zij ge­acht wor­den te doen en hoe je ze bij­voor­beeld kunt aan­spre­ken op ‘hig­her order thin­king skills’ en vaar­dig­he­den ge­richt op com­mu­ni­ca­tie, cre­a­ti­vi­teit, sa­men­wer­ken en kri­tisch den­ken. Juist on­li­ne op­drach­ten lenen zich daar goed voor omdat je stu­den­ten kunt laten sa­men­wer­ken. Wat es­sen­ti­eel is, is dat je in de stu­die­hand­lei­ding of syl­la­bus con­creet be­schrijft wat je van stu­den­ten ver­wacht en dat je hier­in de mo­ti­va­tie voor de leer­ac­ti­vi­teit ver­werkt. Om de stu­dent­mo­ti­va­tie te ver­ho­gen moet het voor een stu­dent kris­tal­hel­der zijn waar­om hij of zij - al dan niet met een groep - aan een op­dracht werkt die bij­voor­beeld zowel fa­ce-to-fa­ce als on­li­ne zijn be­slag krijgt.”

Wat zijn vol­gens jou de ko­men­de jaren de groot­ste Blen­ded Learning uit­da­gin­gen? 

“Een ac­tu­e­le uit­da­ging is de Al­ge­me­ne Ver­or­de­ning Ge­ge­vens­be­scher­ming (AVG). Er zijn on­tel­ba­re tools die je kunt ge­brui­ken bij je on­der­wijs, maar de vraag is of dit van­uit de AVG mag omdat er stu­dent­da­ta wordt ver­za­meld bui­ten het LMS op ser­vers die lang niet al­tijd in Eu­ro­pa staan. Veel do­cen­ten weten dit niet en daar­om is het van be­lang om op me­so­ni­veau (als in­stel­ling) de spel­re­gels vast te leg­gen voor het ge­bruik van der­ge­lij­ke tools en deze spel­re­gels dui­de­lijk te com­mu­ni­ce­ren naar alle me­de­wer­kers. Het is een ur­gen­te taak voor on­der­wijs­in­stel­lin­gen om hun on­der­wijs­be­leid ook hier­op aan te laten slui­ten. 

Een an­de­re grote uit­da­ging zie ik voor on­der­zoek naar de ef­fec­ti­vi­teit. Wij - en daar­mee doel ik op de ge­he­le in­ter­na­ti­o­na­le ge­meen­schap - weten er nog maar zo wei­nig van, zeker als je kri­tisch kijkt naar de op­bouw en uit­voe­ring van een aan­tal stu­dies waar­in re­sul­ta­ten wor­den ge­meld. Veel stu­dies zijn un­der­po­we­red of de on­der­zoeks­me­tho­de blijkt voor ver­be­te­ring vat­baar, stu­dies in peer re­vie­wed jour­nals in­cluis. Het doen van lang­du­rig én groot­scha­lig on­der­zoek blijft daar­om de ko­men­de de­cen­nia zeer re­le­vant. 

Samen met Chris van Kla­ve­ren (di­rec­teur Am­ster­dam Cen­ter for Learning Ana­ly­tics ACLA) en Mar­jo­lein Cre­mer (LEARN! Aca­de­my) rond ik mo­men­teel onze li­te­ra­tuur­stu­die af ‘The Power of Blen­ded Learning: what we know and what we need to know’. Hier­in be­schrij­ven we op basis van 100 ar­ti­ke­len uit peer re­vie­wed jour­nals en aan de hand van het Com­mu­ni­ty of In­quiry (CoI) fra­me­work wat er be­kend is over de ef­fec­ti­vi­teit, ef­fi­ciëntie, mo­ti­va­tie en kos­ten van Blen­ded Learning pro­gram­ma’s en waar­op ver­volg­on­der­zoek voor­al ge­richt moet zijn. Wat het ver­ge­lij­ken van on­der­zoek naar de ef­fec­ti­vi­teit com­plex en daar­mee des te uit­da­gen­der maakt, is dat het om een mix gaat die vele ver­schij­nings­vor­men kent en dat er zo­veel ac­to­ren en fac­to­ren in­vloed heb­ben op het re­sul­taat. In ons on­der­zoek be­schrij­ven we de in­ter­ven­ties die we tegen komen in stu­dies aan de hand van het drie­luik tea­ching me­thod, learning ac­ti­vi­ty en learning tech­no­lo­gy. Deze clas­si­fi­ce­ring maakt het mo­ge­lijk om de stu­dies met el­kaar te kun­nen ver­ge­lij­ken en de con­tou­ren van wat werkt bij Blen­ded Learning on­der­wijs dui­den. Daar komen we zo eind 2018 voor­zich­tig aan toe!” 

Kun je stu­den­te­va­lu­a­ties ge­brui­ken om de ef­fec­ti­vi­teit te meten? 

“Op dit mo­ment hou­den de stu­den­te­va­lu­a­ties geen ge­lij­ke tred met de groot­scha­li­ge toe­pas­sing van Blen­ded Learning, waar­door er via die weg wei­nig in­te­res­san­te data wordt ver­kre­gen en we een heel be­perkt beeld heb­ben van hoe stu­den­ten Blen­ded Learning on­der­wijs er­va­ren. 
In dit kader maak ik graag een brug­ge­tje naar ‘So­ci­al Pre­sen­ce’ uit het Com­mu­ni­ty of In­quiry (CoI) Fra­me­work en het bij­be­ho­ren­de CoI sur­vey (een ge­va­li­deer­de vra­gen­lijst t.b.v. stu­den­te­va­lu­a­tie) dat steeds meer bij Blen­ded Learning on­der­zoek wordt toe­ge­past. Het Col Fra­me­work is op­ge­bouwd uit drie ele­men­ten: Cog­ni­ti­ve Pre­sen­ce, Tea­ching Pre­sen­ce en So­ci­al Pre­sen­ce. De laat­ste gaat over groeps­co­he­sie, af­fec­tie­ve ex­pres­sie en open com­mu­ni­ca­tie, waar­bij je als stu­dent dur­ven uit te spre­ken, ver­trou­wen, mee doen en zaken delen bin­nen een groep es­sen­ti­eel is. Het is met name de aan­dacht  voor deze So­ci­al Pre­sen­ce ca­te­go­rieën tij­dens voor­be­rei­ding en uit­voe­ring van on­der­wijs dat er­voor zorgt dat on­li­ne en fa­ce-to-fa­ce el­kaar we­der­zijds kun­nen ver­ster­ken. Mo­men­teel voer ik ge­sprek­ken bin­nen de VU (met Stu­dent en On­der­wijs­za­ken) om mede op basis van de CoI sur­vey onze hui­di­ge stu­den­te­va­lu­a­tie­for­mu­lie­ren deels te her­zien. De VU in­ves­teert veel geld in on­der­wijs­in­no­va­tie met ICT; je wilt ook weten wat dat op­le­vert. (Inter)na­ti­o­na­le na­vol­ging kan geen kwaad en ik zet mij hier ac­tief voor in, maar kan en wil dit niet al­leen doen. Neem con­tact met me op als je hier­in samen wilt op­trek­ken of ge­za­men­lijk on­der­zoek wilt doen!”
  
Heb je (prak­ti­sche) tips voor do­cen­ten die meer met Blen­ded Learning wil­len doen?

1. SIG Blen­ded Learning ken­nis­bank 

Neem zeker eens een kijk­je in de SIG (spe­ci­al in­te­rest group) Blen­ded Learning van SURF­spa­ce, die ik in 2016 samen met SURF heb op­ge­richt en waar­van ik co-voor­zit­ter ben. Je treft hier onder an­de­re alle pre­sen­ta­ties aan van de goed be­zoch­te en -be­oor­deel­de SURF Blen­ded Learning se­mi­nars uit de af­ge­lo­pen twee jaar, waar­door het een waar­de­vol­le ken­nis­bank is voor ie­der­een die in het hoger on­der­wijs met Blen­ded Learning aan de slag wil gaan. 

2. Be­trek je stu­den­ten bij het ont­werp 

Op het mo­ment dat je on­der­wijs her­ont­werpt, be­trek daar dan ook voor­al stu­den­ten bij. Vraag hen bij­voor­beeld naar hun ver­wach­tin­gen, of laat ze ex­pe­ri­men­te­ren in een nieu­we on­li­ne om­ge­ving en vraag naar hun be­vin­din­gen. Wat zij zeg­gen is van on­schat­ba­re waar­de bij je her­ont­werp. Als je Blen­ded Learning pro­gram­ma’s wilt con­cre­ti­se­ren in je on­li­ne om­ge­ving, geef dan in je syl­la­bus heel dui­de­lijk aan wat je van stu­den­ten ver­wacht. Blen­ded Learning heeft im­mers niet al­leen con­se­quen­ties voor de rol van een do­cent, maar ook die van de stu­dent. 

3. Ken­nis­clips maken: vraag je stu­den­ten! 

Een hele prak­ti­sche: ik ken veel do­cen­ten die meer wil­len wer­ken met ken­nis­clips. Je kunt ze zelf maken, of on­der­zoe­ken wat er al be­schik­baar is, maar wat dacht je ervan om stu­den­ten de op­dracht te geven een ken­nis­clip te maken? Als je hen voor­af vraagt of de clip ook be­schik­baar mag wor­den ge­steld aan toe­kom­sti­ge stu­den­ten, kun je bou­wen aan een da­ta­ba­se vol ken­nis(clips) voor en door stu­den­ten. Tij­dens gast­col­le­ges die ik ver­zorg geven stu­den­ten aan ken­nis­clips als de meest in­te­res­san­te leer­tech­no­lo­gie toe­pas­sing te zien en de cre­a­tie ervan als één van de meest waar­de­vol­le op­drach­ten te be­schou­wen, een school­voor­beeld van een win/win si­tu­a­tie.

4. Leren van el­kaar: deel ken­nis en er­va­rin­gen  

Bij de im­ple­men­ta­tie van Can­vas (het nieu­we LMS van de VU) is een on­li­ne cur­sus be­schik­baar voor ge­brui­kers, waar­on­der een mo­du­le spe­ci­fiek ge­richt op Blen­ded Learning. Deze mo­du­le bevat een ver­za­me­ling aan (in­ter­na­ti­o­na­le) pa­rels ten be­hoe­ve van het ana­ly­se­ren, ont­wer­pen, ont­wik­ke­len, ver­zor­gen, im­ple­men­te­ren en eva­lu­e­ren van Blen­ded Learning, waar­on­der bij­voor­beeld de VU Am­ster­dam (Re)de­sign Table for Blen­ded Learning. 
De in­houd van deze cur­sus mogen we van­uit LEARN! Aca­de­my kos­te­loos delen met ie­der­een die hier in­te­res­se in heeft (onder cre­a­ti­ve com­mons BY-NC-ND 4.0), waar­bij de af­spraak is dat de ge­brui­ker met ons deelt wat de cur­sus heeft ge­bracht en dat soort­ge­lij­ke ini­ti­a­tie­ven even­eens we­der­zijds wor­den ge­deeld. Neem con­tact met mij op als je toe­gang wilt krij­gen tot deze cur­sus. 

Luuk Ter­beek

On­der­wijs­ad­vi­seur, trai­ner en on­der­zoe­ker Blen­ded Learning. Bij zowel uni­ver­si­tei­ten als ho­ge­scho­len ad­vi­seert en coacht Luuk ma­na­ge­ment, staf- en do­cen­ten­teams bij Blen­ded Learning en On­li­ne Learning, zowel op het ge­bied van (ver­an­der)ma­na­ge­ment en stra­te­gie als on­der­zoek en prak­ti­sche ont­wik­kel­vraag­stuk­ken. 
Con­tact: l.​terbeek@​vu.​nl

Blen­ded Learning Mas­ter­clas­ses bij LEARN! Aca­de­my 

LEARN! Aca­de­my biedt een aan­tal maal per jaar twee Blen­ded Learning Mas­ter­clas­ses: 
•    Blen­ded Learning ana­ly­se­ren, (her)ont­wer­pen & ont­wik­ke­len
•    Blen­ded Learning im­ple­men­te­ren & eva­lu­e­ren

Meer in­for­ma­tie?

Raad­pleeg de LEARN! Aca­de­my Blen­ded Learning facts­heet waar­in je meer leest over onze dien­sten. 
Aan­vul­len­de in­for­ma­tie vind je op deze web­pa­gi­na over Blen­ded Learning van LEARN! Aca­de­my.
Heb je be­hoef­te aan vrij­blij­vend Blen­ded Learning ad­vies, stuur een e-mail naar Luuk Ter­beek l.​terbeek@​vu.​nl.